Oud meester Johan van Haensbergen (1642-1705), soms ook Johannes van Haensbergen of Jan van Haensbergen genoemd, was een barokschilder uit de Noordelijke Nederlanden.
Volgens de achttiende-eeuwse kunstenaarsbiograaf Arnold Houbraken was Johan van Haensbergen afkomstig uit Utrecht, anderen menen dat hij geboren werd in Zuid-Hollandse Gorinchem. Hij genoot zijn opleiding bij Cornelis van Poelenburgh, een Utrechtse oude meester gespecialiseerd in antieke schilderijen van landschappen; vanaf 1669 was Johan van Haensbergen lid van de Confrerie Pictura van Den Haag. Later zou hij er ook tevens deken en lesgever worden, al is enkel zijn eigen zoon Willem Johan van Haensbergen bekend als leerling. In het begin van zijn carrière schilderde hij in de eerste plaats 17de-eeuwse landschappen met mythologisch of bijbelse scènes naar het model van zijn leermeester, later stapte hij – allicht uit financiële overwegingen – over op portretten. Zijn elegante, flatterende portretkunst was bijzonder in trek bij dames uit de Haagse elite.
