Chinese aquarellen en tekeningen

De Chinese scrolls met aquarellen en tekeningen horen tot de meest mystieke objecten van de Chinese kunst. Ze zijn mogelijk ontstaan in de 1de en 2de eeuw en zouden waarschijnlijk functioneren banieren in graftombes. De oudste teruggevonden Chinese scrolls dateren uit de 4de eeuw en tonen Chinese Boeddhistische tekeningen in inkt. Vanaf de Tang-dynastie (618 – 907) werden doorlopende verhalen in waterverf ontwikkeld, een techniek die tijdens en na de Song-dynastie (960 – 1279) verder geperfectioneerd werd.

Chinese landschappen of narratieven werden als Chinese aquarellen of Chinese inkttekeningen op papier of zijde aangebracht. Wanneer voltooid werden de Chinese aquarellen op een houten cilinders bevestigd en opgerold. Dan werd de Chinese scroll in zijde gewikkeld ter bescherming om daarna in een speciale houten doos te worden opgeborgen. Er kunnen twee categorieën van Chinese scrolls onderscheiden worden: de ‘handscroll’ en de ‘hanging scroll’. De Chinese ‘handscrolls’ zijn horizontaal beschilderd en tonen veelal Chinese landschappen. Anders dan bij westerse kunst worden de Chinese aquarellen niet voortdurend tentoongesteld maar worden de Chinese scrolls enkel bij speciale gelegenheden uitgerold.

Ze zijn erg licht wat de mobiliteit van de Chinese scrolls mogelijk maakt. Het landschap of verhaal onthuld zich stukje bij beetje waardoor de lezer met grote doelbewustheid en anticipatie de Chinese scroll zal lezen of bestuderen. Chinese handscrolls baden in een erg intieme sfeer doordat ze in de handen genomen worden maar ook omdat ze enkel in kleine groepjes van twee of drie personen per keer bekeken kunnen worden. De verticale Chinese ‘hanging scrolls’ daarentegen worden wel met regelmaat opgehangen gedurende een langere periode.

Naast beeld bevatten de Chinese scrolls ook heel wat tekst, toegevoegd bij vervaardiging of net verschillende jaren erna. Deze teksten, ‘colofons’, zijn een zeer belangrijk onderdeel van de Chinese scrolls en doen de waarde ervan niet afnemen maar net toenemen. Ze kunnen dienen als documentatie van de geschiedenis van de Chinese scroll door context te geven, commentaren van de maker of latere eigenaars, gedichten van een belangrijke of minder belangrijke dichter.

Naast de ‘colofons’ zijn merktekens en stempels aangebracht in vermiljoenrode inkt, kleine vierkante vakken met daarin kalligrafische tekens, een essentieel onderdeel van de Chinese scrolls. Ze komen veelvuldig voor op de Chinese scrolls en tonen de verschillende eigenaars. Zo gaan de afgebeelde schilderingen, merktekens en tekst in een unieke dialoog met elkaar en kan een expert uit de elementen de waardeschatting van de Chinese scroll afleiden.